Tổ tiên … Văn hóa
Văn hóa xếp hàng là gì? Có thể hiểu đơn giản đó là cách đi có trật tự, ở nơi công cộng, đi trước những người khác. Văn hóa xếp hàng được xem là biểu hiện của một trật tự xã hội có kiểm soát.
Xếp hàng – từng được coi là nét đẹp văn hóa tinh túy thời bao cấp của thành phố. Có lẽ vì tính chất thời bấy giờ, việc xếp hàng gần như đã trở thành quy luật của toàn xã hội. Trong xã hội thời tem phiếu, mọi người đều phải mua hàng thông qua thương mại quốc tế.
Từ những nhu cầu thiết yếu trong cuộc sống cho đến những nhu cầu liên quan đến quần áo và đời sống, tất cả đều cần trải qua giai đoạn “xếp hàng” để mua.
Xếp hàng là một hành vi ứng xử văn hoá
Không chỉ xếp hàng để mua sắm, mà còn xếp hàng, xếp hàng dài, xếp hàng chờ khám sức khỏe. Ngay cả đám cưới cũng phải xếp hàng chờ đợi, vì trong thành phố chỉ có vài phòng tân hôn cho thuê. Ngay cả trong ký túc xá chỉ có một phòng tắm, dù là nhu cầu tự nhiên, bạn hãy xếp hàng để đọc báo.
Xã hội cũng khó mà thiếu quần áo, thức ăn và quà tặng cho trẻ em, nhưng ít nhiều một trật tự xã hội tự nhiên đã được thiết lập. Mọi người tôn trọng nhau theo nguyên tắc “xếp hàng”.
Còn nhớ, trong một bài viết về chủ đề văn hóa xếp hàng, một độc giả bình luận: Trước đây, từ thời bao cấp, người Việt Nam tôn trọng nhau, đi đứng, nói chuyện … đều là suy nghĩ. Tôn trọng nhau trước, sau, mọi lúc, mọi nơi. Hai ba giờ sáng đi xếp hàng mua cơm theo sổ, người ở muộn kêu người đầu tiên quay lại bảo bên kia rất ít người như vậy, không có. ai dám nghĩ đến chuyện tranh giành chỗ, chen ngang, dù bạn cần nửa viên gạch trong hàng đợi, Và không ai dám ném nửa viên gạch đó trước mặt bạn. Văn hóa này, những người trẻ của dân tộc Việt Nam không xa Nhật Bản. Thử hỏi tổ tiên bên cạnh các bạn, các bạn trẻ, tổ tiên của chúng ta có đáng được các bạn và các dân tộc khác kính trọng không?
Tuân thủ việc xếp hàng ở những nơi công cộng khi cần thiết, chính chúng ta đã tạo ra những hành vi văn hóa tạo ra giá trị và đóng góp cho một cộng đồng trật tự.
Hành vi văn hóa
Năm tháng trôi qua, khái niệm xếp hàng thời bao cấp, tem phiếu và thời gian trôi qua dần bị lãng quên. Trong xã hội ngày nay với nguồn sản xuất dồi dào, mọi người không còn phải xếp hàng chờ mua đậu mới… Mọi người có thể ăn theo nhu cầu của mình và lựa chọn theo sở thích của mình. Nhưng chính trong nguồn tài nguyên dồi dào mà khái niệm xô đẩy, thúc đẩy, …
Vào mỗi Thứ Sáu Đen (ngày giảm giá), tôi thấy mọi người xô đẩy nhau để được hưởng ưu đãi. Hay mới đây, khi Hà Nội thông báo bệnh nhân 17 dương tính với vi khuẩn 19, người dân lập tức tranh nhau mua hàng tạp hóa khiến các siêu thị, cửa hàng choáng ngợp. Do tâm lý đám đông nên tranh giành nhau mạnh dẫn đến cảnh hàng hóa, thực phẩm bị biến mất một phần. Phải chăng trong trường hợp khan hiếm, tiêu chuẩn khó có thể duy trì được.
Nhưng chúng tôi cũng từng thấy nhiều người so sánh hình ảnh xếp hàng mua khẩu trang với thời bao cấp.
COVID 19 đã thực sự cải tiến mọi khía cạnh của đời sống sản xuất và kinh doanh. Hà Nội và cả nước đang chống chọi với đợt bùng phát dịch covid 19. Chúng tôi có rất nhiều kịch bản để đối phó với mọi tình huống có thể xảy ra. Mỗi chiến dịch là một lời nhắc nhở để họ thực hiện thẩm định và chờ đợi đến lượt của họ. Đây là cách của chính phủ để cố gắng kiểm soát tình hình.
Từ khi còn nhỏ, chúng tôi đã được dạy phải xếp hàng chờ vào lớp và ngay cả khi chúng tôi rời đi. Nhưng cùng với tuổi tác, có lẽ thói quen xếp hàng đã trở nên mờ nhạt và ít người tuân theo. Những hình ảnh hàng ngày chúng ta vẫn bắt gặp, tại các bến xe, nhà hàng, …
Tôi nghĩ thay đổi nhận thức là một quá trình lâu dài. Lập kế hoạch cho sự thay đổi này là rất nhiều công việc. Chúng ta phải dạy cho một người cảm giác xếp hàng ngay từ khi còn nhỏ, và điều ngược lại vẫn xảy ra xung quanh đứa trẻ đó. Dạy trẻ kỹ năng xếp hàng chính là tiền đề vun đắp cho trẻ khi lớn lên trong xã hội thành thói quen tốt về hành vi biết chữ, ứng xử lịch sự nơi công cộng. Vì vậy văn hóa xếp hàng và nhận thức của mọi người cần có thời gian và sự kiên nhẫn.
Tử Hà