Theo đó, không nên đánh đồng phong tục xây dựng làng văn hóa với lệ làng, bởi xưa nay “phép vua không bằng lệ làng”!
Thực ra phép vua có thua lệ làng không?
Dưới chế độ phong kiến, luật pháp của nhà nước (sự cho phép của nhà vua) được nhà nước đưa ra và thực thi trên toàn quốc (ngoại trừ một số dân tộc thiểu số ở vùng sâu vùng xa có thể tuân theo chính sách “Kimi”, một tù nhân có tầm nhìn mềm mại đã đoàn kết để chinh phục Trái đất). Luật làng (nước hoa, hợp đồng) về cơ bản không thể đối lập với luật của nhà nước. Hương ước là những quy định chi tiết (mang nặng phong tục địa phương), chỉ có giá trị trong làng xã, ít nhiều có lợi cho việc thực hiện pháp luật của quốc gia. Từ thời Hồng Đức, đã có những luật lệ và quy định nghiêm ngặt, chẳng hạn như: hương ước phải do những người có chức vụ trong làng biên soạn, sau khi soạn thảo hợp đồng phải trình chính quyền địa phương phê duyệt. Theo sách Phong tục Việt Nam, Pan Keping cho biết: “Giao ước xong thì dân làng ký, có nơi dùng để thỉnh cầu quan chức xây dựng luật lệ nào đó cho làng.” “Trong hợp đồng có thưởng, có phạt. .Người làng thi nhau thực hiện. ”Vì vậy, có thể nói hương ước ngày nay là“ bài bản ”. Ví dụ, hợp đồng có thể quy định ai được miễn, nhưng phải làm việc vài ngày mỗi năm, điều này đã có luật của tiểu bang. Người dân dù nghèo khổ đến đâu thì người cùng đinh cũng mòn mỏi, đến lúc phải nộp thuế thì phải đóng đủ cho đất nước. Bất kể là lễ hội hay báo hiếu, làng nào có công đắp bờ, mở đường, đón tiến sĩ thì làng phải đuổi dân ngay. Không có cách nào chống lại bằng “lệ làng”. Vì vậy, quốc luật và hương ước của xã hội phong kiến có vai trò bổ sung cho nhau.
Vậy thì tại sao lại có câu nói rằng “Vương Pháp mất việc cai quản làng”?
Trên thực tế, một số “điều ước” trong hương ước như “xin nước mắt, thắp hương, tế lễ, trừng phạt, quy định kết hôn giả” … không được đề cập trong luật “Wangfa”. Hay chỉ nói chung chung, dần dần, chúng trở thành những hủ tục rất nặng nề và rắc rối. Nhưng vua và các quan không can thiệp. Vua chỉ cần sự phục tùng của dân chúng chứ không cần sự chống đối. Cán bộ chỉ cần thu thuế và bắt đầy đủ. Đó là lý do tại sao có những kẻ mạnh xấu, những kẻ áp bức, bóc lột, đè đầu cưỡi cổ dân làng. Chỉ là trong chiến tranh mỗi lúc mỗi nơi, “luật vua” ít nhiều có tác dụng, dân chúng tản mát khổ sở thì làm sao thôn làng tuân thủ luật lệ? Đến khi chế độ phong kiến và thực dân suy tàn, nhiều hương ước đã trở thành tệ nạn. Như uống rượu, đãi tiệc, khất thực, cầu mong, sát phạt… được chính quyền hết sức khuyến khích. Mục đích để mọi người quanh năm bất chấp lệ làng, đánh nhau, chém giết lẫn nhau. Đó là không gian riêng của làng, làm cho làng quên đi “việc bang giao”. Làng bị đẩy xuống con đường đói nghèo và tham nhũng, và ngay cả nhà vua cũng không dám can thiệp vào mong muốn tự trị (dân chủ)!
Cho nên câu “phép vua thua lệ làng” là rất có lý để đoán định nó trong bối cảnh lịch sử xã hội đó. Mặt khác, cũng cần coi tục ngữ hay tục ngữ, phương ngữ là một thể loại của văn học dân gian. Mỗi câu thường có nhiều nghĩa khác nhau, theo cả nghĩa đen và nghĩa bóng. Ẩn dụ “Vương Chí mất việc cai quản làng xã”: quốc gia (vua) phải tôn trọng phong tục tập quán của từng vùng, lãnh thổ (làng xã); nhập gia tùy tục, đi đến đâu cũng phải tuân theo phong tục tập quán. của nơi đó. Bởi thuần phong mỹ tục được định hình thành bản chất, bản sắc dân tộc, góp phần tạo nên nền văn hóa Việt Nam.